Η μεθόριος του Δούναβη και ο κόσμος της στην εποχή της μετανάστευσης των λαών (4ος - 7ος αι.)

[...] Το ζήτημα των συνόρων της βυζαντινής αυτοκρατορίας, γενικά, συμπεριλαμβανομένου και του δουναβικού, έχει απασχολήσει αρκετά μέχρι σήμερα τη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Σε θέματα που αφορούν τη στρατιωτική οργάνωση, τα οχυρωματικά έργα και τις στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά μήκος των συνόρων -φυσικών και συμβατικών- έχουν αφιερωθεί συνέδρια, συμπόσια και πολλές ιστορικές και αρχαιολογικές έρευνες. Το πλέγμα, όμως των σχέσεων ανάμεσα στους διαφόρους εθνικούς πληθυσμούς των μεθοριακών ζωνών, ιδίως στο επίπεδο της καθημερινής ζωής, έχει μελετηθεί περιστασιακά και μάλλον αποσπασματικά. Γλωσσικές επιμιξίες, επιγαμίες, εμπορικές συναλλαγές, θρησκευτικές και ιδεολογικές αλληλεπιδράσεις είναι ζητήματα σε εκκρεμότητα, τα οποία μένει να εντοπισθούν, να αναλυθεί ο χαρακτήρας τους και να αξιολογηθούν επιστημονικά. Η περίπτωση του Δούναβη αποτελεί αντιπροσωπευτικό ιστορικό παράδειγμα συνόρου, με ιδιαίτερα ωστόσο χαρακτηριστικά, καθώς εμπεριέχει περισσότερο από κάθε άλλο το στοιχείο της πολυεθνικότητας και πολυπολιτισμικότητας, του συγκερασμού και των αφομοιωτικών τάσεων, των ανατροπών και των ιστορικών εξελίξεων. Πολυάριθμα φύλα συναντήθηκαν πάνω στις όχθες του ποταμού, όπου, άλλοτε μεμονωμένα και άλλοτε σε περιστασιακές συμμαχίες, συγκρούστηκαν στα εδάφη της και συμβίωσαν με τον ρωμαϊκό πληθυσμό των συνόρων. "Εθνικές" και κοινωνικές ομάδες ξένων λαών εντάχθηκαν στο στρατό της, ενσωματώθηκαν στην κοινωνία της και σταδιακά αφομοιώθηκαν από το πολιτικό της σύστημα. [...] (από την εισαγωγή του βιβλίου)