Περί συνέχειας και ασυνέχειας των Ελλήνων

Η σύγχρονη έρευνα δεν αποδέχεται ότι οι μεταναστεύσεις των λαών ή και οι πολεμικές εισβολές τους σε άλλες χώρες, επέφεραν ουσιώδεις αλλαγές στο ανθρωπολογικό υπόβαθρο των ήδη εγκαταστημένων πληθυσμών. Ακόμα και οι μαζικές γενοκτονίες της σύγχρονης εποχής από τα "πολιτισμένα" έθνη, με τα μέσα που διέθεταν, δεν είχαν απόλυτη επιτυχία παρά μόνον στις περιοχές του εύκρατου κλίματος όπου έγιναν μαζικοί αποικισμοί. Στην Ελλάδα κατά τον μεσαίωνα δεν έγιναν τέτοιοι αποικισμοί, και όλες οι ανθρωπολογικές και γενετικές έρευνες δεν επιβεβαιώνουν την ύπαρξη βορειότερων ανθρωπολογικών τύπων εδώ σε αξιόλογα ποσοστά, είτε "άριας", είτε σλαβικής, είτε ακόμα αλβανικής προέλευσης. Υπήρξαν εισβολές και εγκαταστάσεις Αβαροσλάβων στην ηπειρωτική Ελλάδα στο τέλος του 6ου και στις αρχές του 7ου αιώνα, αλλά αυτές είχαν περισσότερο σαν αποτέλεσμα την ενσωμάτωση γηγενών πληθυσμών στους εισβολείς, κυρίως με τη θέλησή τους, αφού είχαν εξεγερθεί κατά της βυζαντινής εξουσίας για λόγους κοινωνικοοικονομικής ή θρησκευτικής καταπίεσης. Ανάλογη ενσωμάτωση ελληνικών πληθυσμών στους Αλβανούς εισβολείς ή εποίκους παρατηρείται σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας μετά το 13ο αιώνα. Η συνέχεια του ελληνικού έθνους δεν διακόπηκε στη διάρκεια του μεσαίωνα αν και υπήρξαν ορισμένες επιμέρους τομές ή ρωγμές οφειλόμενες στην βίαιη επιβολή του χριστιανισμού στην Ελλάδα και στις παραπάνω εισβολές. Μέσα απ' αυτές τις τομές άρχισε να διαμορφώνεται το νέο ελληνικό έθνος από τον 7ο αιώνα, σε διαρκή αντιπαράθεση και σύνθεση με τους εισβολείς, αλλά κυρίως σε αντιπαράθεση με τους Άραβες κατακτητές της Ανατολής, και σε πνευματική αντιπαράθεση με τη Δυτική εκκλησία· αργότερα σε αντιπαράθεση με τη δυτική στρατιωτική ισχύ και εμπορική διείσδυση, και τέλος με τους Τούρκους. Το έθνος αυτό συνδιαμορφωνόταν με το κοινό όργανο επικοινωνίας και αυτοσυνείδησης, την μεσαιωνική κοινή δημώδη ελληνική γλώσσα, πρώτη φάση της νεοελληνικής, και σε απόσταση από την γλώσσα των "από πάνω", την κοινή αλεξανδρινή και σε λίγο αττικίζουσα. Οι "από πάνω" ήταν "Ρωμαίοι" και όλο και πιο συχνά από τον 11ο αιώνα Έλληνες. Οι "από πάνω" ήταν Γραικοί· έως ότου και οι τρεις αυτές ονομασίες έγιναν ταυτόσημες.