Η καταγωγή του φωτός

Δεν φτάνει μόνο να ατενίζουμε το φως, αλλά πρέπει να ψάχνουμε και στο σκοτάδι. Να θαυμάζουμε αυτό που απόμεινε, αλλά να φανταζόμαστε κι αυτό που χάθηκε, κι αυτό που είναι πίσω από την επιφάνεια των πραγμάτων. Σίγουρα, οι μεγάλοι ναοί και τα αριστουργήματα της αρχιτεκτονικής είναι αυτά που πάντα τραβούσαν την προσοχή των ανθρώπων και τροφοδοτούν τη μεγάλη βιομηχανία του τουρισμού. Όμως υπάρχουν κι άλλα μέρη, λιγότερο λαμπερά, πλατείες όπου συνωθούνταν τα αρχαία πλήθη (αφέντες και δούλοι) και στοές που αντηχούσαν από τις φωνές των εμπόρων και των μικροπωλητών. Εκεί κινούνται αθόρυβα σήμερα οι ελάχιστοι αποφασισμένοι περιπατητές, έτοιμοι να αναμετρηθούν με τα ελάσσονα μυστήρια των θεμελιώσεων, την τεχνική των αποχετεύσεων, την εφευρετικότητα της "μικρής" πολεοδομίας. ... Όλοι ωστόσο θα θέλαμε να κρυφοκοιτάξουμε από μια χαραμάδα της ιστορίας την παλιά εκείνη περιπέτεια με τις θαλασσοδαρμένες γαλέρες, τις άμαξες, τα μουλάρια, τα μπαούλα, τις στολές, τα στιλπνά μπρούτζινα σύνεργα, τα καβαλέτα, τους ζωγράφους, τους χαρτογράφους, τους προστάτες ληστές, τους ύποπτης προέλευσης υπηρέτες, τους αυτοδίδακτους αρχαιολόγους, τους ευφάνταστους συγγραφείς, τους προξένους, τους πράκτορες και τους απεσταλμένους, τον τρελό καλόγερο που άνοιξε την πόρτα, τον χωριάτη που έκρυψε το χέρι της Αφροδίτης, κι εκείνον τον ανόητο φύλακα του κάστρου που πέταξε στη θάλασσα όλα τα κλειδιά. "Η Φαιστός είναι ένας τόπος μαγικός, ανοιχτός, ελεύθερος, υποβλητικός με μια μελαγχολική ηρεμία και κυρίως οικείος. Η Κνωσός αντίθετα, ως πιο διάσημη, είναι εγκλωβισμένη στους επάλληλους κύκλους των πολλαπλών αφηγήσεων και των ερμηνευτικών καταναγκασμών στους οποίους την υποβάλλει ένας παγκόσμιος προβολέας στραμμένος συνεχώς επάνω της, ψάχνοντας να δει όλες τις αλήθειες, αυτές που κρύβονται πίσω από το μέικ-απ της αμφιλεγόμενης αποκατάστασης του Έβανς, κι αυτές που είναι ακόμα κάτω στη γη και υπόσχονται νέες αποκαλύψεις... Η Φαιστός κοιτάζει προς τη θάλασσα, μια θάλασσα τόσο κοντινή που ώρες-ώρες νιώθεις πάνω στο δέρμα σου το αλάτι και τον παλινδρομικό ήχο των κυμάτων στα χαλίκια, μια θάλασσα επίσης τόσο μακρινή όσο και η κίτρινη ακτή της Λιβύης πίσω απ’ τους αραιούς φοίνικες που φυτρώνουν ανάμεσα στα χωράφια. Εδώ είναι το σύνορο με την Ευρώπη, αλλά η Φαιστός κοιτάει την Αφρική, ψάχνει τον Νείλο με τους πάπυρους και τις μυστικές του πηγές, ψάχνει τους γαλάζιους πιθήκους και τους γρύπες που περιγράφουν οι φαντασιόπληκτοι ναυτικοί, ψάχνει την Αφροδίτη που κάθε τόσο βγαίνει γυμνή, αθώα κι ανύποπτη πάνω σε τρίτωνες, ναυτίλους και κοχύλια". Η.Ε.