Σπιναλόνγκα (ελληνικά-αγγλικά)

Σπάνια σ' ένα μνημείο η ιστορία "μιλάει" τόσο ζωντανά από τα βάθη των αιώνων, όσο στη Σπιναλόγκα, ένα μικρό νησιωτικό βράχο στη βόρεια είσοδο του κόλπου της Ελούντας. Πολύ εύστοχα τη χαρακτήρισαν ως ιστορικό παλίμψηστο. Οχυρωμένο φρούριο του αρχαίου Ολούντος, τόπος αντίστασης κατά των Αράβων επιδρομέων, σπάνιο δείγμα νησιώτικου προμαχωνικού βενετικού οχυρού (1579 - 1715), ορμητήριο και καταφύγιο των Χαΐνηδων (1645 - 1715), τόπος εξορίας και φυλακής στις αρχές της τουρκοκρατίας, οθωμανικός οικισμός από τις αρχές του 19ου αιώνα μέχρι το 1904, λεπροκομείο (1904 - 1957), αξιοθέατο υποψήφιο για τα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς σήμερα.
Στα αρχαία χρόνια ήταν οχυρωμένο φρούριο, το οποίο προστάτευε την πόλη Ολούντα στο μυχό του κόλπου. Το τείχος αυτό καθώς και αρχαία κτίσματα και δεξαμενές ομβρίων υδάτων είδε ο Βενετός προβλεπτής Brunoro Zampeschi λίγο πριν από την έναρξη των εργασιών ανέγερσης του φρουρίου. Σ' αυτό κλείστηκαν οι ντόπιοι για να αποκρούσουν τους Άραβες επιδρομείς περί το 824 μ.Χ. Οι Άραβες ολοκλήρωσαν το 828 την κατάκτηση της Κρήτης, την οποία ελευθέρωσε το 961 ο Νικηφόρος Φωκάς και τη μετέτρεψε σε επαρχία του Βυζαντίου. Μετά την 4η Σταυροφορία και την άλωση της Κωνσταντινούπολης (1204), η Κρήτη πέρασε στα χέρια των Βενετών.
Το 1579, λίγα χρόνια μετά την πτώση της Κύπρου, με ορατό τον τουρκικό κίνδυνο, αποφασίστηκε η ανέγερση του φρουρίου, επειδή η περιοχή του κόλπου της Ελούντας προσφερόταν για απόβαση των τουρκικών πλοίων. Το 1579 άρχισε η ανέγερση του φρουρίου από τους Βενετούς, η οποία ολοκληρώθηκε το 1586. Κατασκευάστηκε περιμετρικά παράκτιο τείχος ενισχυμένο στα σπουδαιότερα σημεία με προμαχώνες και διαμορφώθηκαν οχυρώματα στα ψηλότερα σημεία της βόρειας και της νότιας πλευράς. Πρόκειται για σπουδαίο δημιούργημα της ανθρώπινης ευφυΐας και για ένα σπάνιο μνημείο στρατιωτικής μηχανικής και οχυρωματικής αρχιτεκτονικής.
Το 1645 οι Οθωμανοί κατέκτησαν την ύπαιθρο της Κρήτης και πολιόρκησαν τον Χάνδακα, το σημερινό Ηράκλειο, τον οποίο τελικά κατέκτησαν το 1669. Η Σπιναλόγκα άντεξε μέχρι το 1715. Το διάστημα αυτό φιλοξένησε τους Κρητικούς επαναστάτες, τους λεγόμενους Χαΐνηδες, οι οποίοι αντιστέκονταν στην τουρκική κυριαρχία. Τελικά καταλήφθηκε το 1715 μετά από πολιορκία από τον Καπουδάν πασά. Τα χρόνια αυτά (1715 - 1821) χρησιμοποιήθηκε εκτός από φρούριο και ως τόπος εξορίας ασύδοτων γενιτσάρων. [...] (Από την έκδοση)